Yargıtay’dan emsal karar! Gündelikçi kadınlara SGK müjdesi

Tam 28 sene boyunca, gündelik işleri yapmak için gittiği evde, hasta yaşlı kadına da bakan B.Z., bir gün dahi SSK piriminin yatırılmadığını görünce hayatının şokunu yaşadı. İş Mahkemesi’nin yolunu tutan gündelikçi kadın; tam 28 sene boyunca davalının ev ve eczane temizliği ile annesinin bakım hizmetlisi olarak gece geç saatlere kadar çalışmasına rağmen çalışmasının Sosyal Sigortalar Kurumu’na (SGK) bildirilmediğini belirterek hizmet tespiti talep etti. Davalı iş kadını ise taraflar arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının yeşil kart hamili olduğunu, annesinin evinde bir süreliğine misafir olarak kaldığını öne sürdü. İş Mahkemesi, davanın reddine hükmetti. Kararı davacı kadın avukatı istinafa götürdü. Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi, itirazı geri çevirdi. Davacı B.Z., bu kez kararı temyiz edince devreye Yargıtay 10. Hukuk Dairesi girdi.

Kararda; ev hizmetlerinde meÅŸgul olanların ücretle ve sürekli olarak çalışmaları halinde sigortalı sayılabileceÄŸi belirtildi. Kararda; “Sigortalı sayılmak için, ücret ve sürekli çalışma birlikte arandığından, her iki koÅŸulun da gerçekleÅŸmiÅŸ olması gerekir. Hizmet karşılığı ücret alınmıyorsa veya ücret alınmakla birlikte çalışmada süreklilik yoksa, bu tür çalışmayı sigortalı çalışma saymak mümkün deÄŸildir. Bir iÅŸin ev hizmeti sayılabilmesi için yapılan iÅŸin evde gündelik yaÅŸamın gerektirdiÄŸi faaliyetler kapsamında ev yaÅŸamının gündelik, olaÄŸan ihtiyaçlarını karşılayan iÅŸlerdir. Öğretide ev hizmetleri, evde gündelik yaÅŸamın gerektirdiÄŸi; temizlik, yemek, çamaşır, ütü, çocuk bakımı, mürebbiyelik gibi iÅŸler olarak kabul görmektedir. Ev hizmetleri çalışanları ise uÅŸak, kahya, hizmetçi, temizlikçi, aşçı, çocuk bakıcısı, bahçıvan, ÅŸoför, bekçi, hayvan bakıcısı vb evin gündelik iÅŸleyiÅŸine iliÅŸkin faaliyetleri yürüten kiÅŸiler olarak kabul görmektedir” denildi.

Ä°ÅŸ Mahkemesi’nin yeterince araÅŸtırma yapmadığının vurgulandığı Yargıtay 10. Hukuk Dairesi akrarında, davacı kadının sürekli çalışıp çalışmadığının tanık ifadeleriyle ortaya çıkarılması gerektiÄŸine dikkat çekti. Kararda ÅŸu ifadelere yer verildi: “Ev hizmetleri 506 sayılı Kanun ile tamamen sigortalılık dışında tutulmuÅŸ iken 2100 sayılı Kanun ile yapılan deÄŸiÅŸiklikle ev hizmetlerinde sadece ücretle ve sürekli olarak çalışanlar sigortalı sayıldıklarından, bu kiÅŸilerin sigortalı olarak kabul edilebilmesi için önemli olan, ev hizmetinde geçen çalışmanın ücretle yapılması ve sürekli olmasıdır. Sürekli çalışma kavramı yönünden uygulamada, haftanın çoÄŸu ev iÅŸlerinde geçirilmiÅŸ ve çalışma bir süre devam etmiÅŸse, bu çalışma sigortalı çalışma olarak deÄŸerlendirilmekte, süreklilik için çalışmanın belli bir yoÄŸunluÄŸa ulaÅŸması aranmaktadır. Eldeki davada, tüm dosya kapsamına göre davacının davalıya ait ev ve eczanede temizlik iÅŸine gittiÄŸi anlaşılmakta olup bozma öncesi dinlenen tanıklar tekrar dinlenmelidir.

Ayrıca eve ve eczaneye komÅŸu iÅŸyeri ve apartmanlarda uzun yıllar oturan ya da yakın yerlerde kayıtlara geçmiÅŸ çalışanlar (diÄŸer evlerde çalışanlar, komÅŸu market ve bakkal iÅŸleten ve çalışanları, sitede güvenlik görevlisi olarak görev yapmış kiÅŸiler), tespit edilip tanık sıfatıyla beyanlarına baÅŸvurulmalı. Kargo teslimlerinin hangi saatte yapıldığı araÅŸtırılmalı, bu ÅŸekilde çalışmanın kısmi veya tam zamanlı çalışmayı gerektirip gerektirmediÄŸi yöntemince araÅŸtırılmalı. Toplanan tüm kanıtlar birlikte deÄŸerlendirildikten sonra çalışmanın kısmi süreli çalışma olduÄŸunun anlaşılması halinde; gerektiÄŸinde uzman bilirkiÅŸi görüşü de alınmak suretiyle, hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceÄŸi, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve yedi buçuk saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iÅŸ gününe karşılık olduÄŸu hususu tespit edilerek açık ve anlaşılır, infazı da mümkün bir biçimde hizmet tespitine karar verilmelidir. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı ÅŸekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.”